BIDEAK

Paulo Freirek esan zuen moduan, “Oinez gara”

Atal honetan V. Biltzarreranzko bidean egin ditugun lau Lurralde Topaketei buruzko informazioa eskaintzen dizugu.

Un proceso de construcción colectiva del V Congreso

V. Biltzarra eraikitzeko prozesu kolektiboa

Gizarte Eraldaketarako Hezkuntzaren V. Biltzarra duela urtebete hasi genuen eta bosgarren edizio honen ondoren ere jarraituko duen bide baten mugarrietako bat da.

Atal honetan, aurretiazko ibilbidea hurbildu nahi dugu; eraikuntza-prozesu kolektibo horri esker, V. Biltzarra moldatu nahi dugu, nazioarteko elkartasunari eta lankidetzari lotutako eragileen jakintzak eta esperientziak oinarri hartuta ez ezik, baita, gure ustez, hezkuntza-oinarria eta hezkuntza eraldatzailearen mugimenduarekiko interes handia duten kolektibo eta gizarte-mugimendu guztiena ere.

Guztira, lau Lurralde Topaketa egin genituen, lau gai zehatzen inguruan.

Topaketa bakoitzean jorratutako gaiak estrategikoki aukeratu ziren, lurraldearen arabera eta prozesuarekin bat egindako erakundeen eta kolektiboen potentzial kritikoaren arabera. Lanerako eta artikulaziorako gune horien bitartez, haien esperientziatik ikasi nahi izan genuen, hezkuntza kritikoaren proposamenarekin uztartzeko eta V. Biltzarra definitu ahal izateko elementu estrategikoetan aurrera egiteko.

Beraz, ekitaldia ez da borroka zehatz horien (eta beste batzuen) gainean egituratzen; aitzitik, borroka horietatik eta horien estrategietatik elikatzen da, abstraitzeko eta modu holistiko eta konplexuan planteatzeko nola bideratu Gizarte Eraldaketarako Hezkuntza emantzipazio horizonteetara.

LT1. Mugimendu feministen eta lankidetza-mugimendu eraldatzailearen esperientzia.

Bilbo, 2020ko irailaren 18a. Aurrez aurrekoa.

Biltzarrerantzko eraikuntza-prozesu kolektiboa gidatzen duen Gizarte Eraldaketarako Hezkuntzaren ikuspegiak diskurtso eta praktika feministak bere proiektu emantzipatzailearen funtsezko zatitzat hartzen ditu, eta garapenerako lankidetzaren inguruko eztabaidek ere lagundu dute proiektu horretan.

Bilbon egindako lehenengo Lurralde Topaketan mugimendu feministari eta lankidetza eraldatzaileari lotutako hainbat eragilek parte hartu zuten, beren esperientziak partekatzeko eta aztertzeko, hezkuntza kritikoko prozesuetako elementu komunak eta estrategikoak identifikatzeko helburuarekin.

Gehiago

Lehenengo kasuan, eta eztabaida feminista hezkuntza-ekintzaren kontzepzioan bertan zabaltzeak izan duen eraginari begira, diskurtso deskolonialek birplanteatzera eraman gaituzte emakumeen bizitzan eragiten duen menderatze-matrizea gainditzeari ekiteko gaitasuna duen subjektu politikoa zein izan behar den eta nola eratzen den. Horrela, diskurtso feministen eskutik, kategoria binaristetara jotzeko falazia identifikatu dugu (aurkako pareetatik barneratutako errealitateari aplikatuta, gizona-emakumea, gaitua-ezgaitua, zuria-beltza, aberatsa-pobre, heterosexuala-homosexuala, garatua-azpigaratua, gizatiarra-ez gizatiarra, …) edo errealitatea ulertzeko genero-azterketa soilik erabiltzekoa. Ekofeminismoak, bestalde, aukera eman digu ekodependentzia eta interdependentzia identifikatzeko, gizakiaren nortasunaren ezaugarri diren aldetik, eta garapen-ereduaren ezaugarri izan diren aurrerapen mugagabetik eta hazkunde ekonomikotik aldentzeko.

Bigarren kasuan, ikuspegi teknikoenak eta asistentzialistenak gainditu dira, GGKEen eta beste kolektibo eta gizarte-mugimendu batzuen arteko topaketa erraztuko duen lankidetza kritikoa proposatzeko. Horien parte-hartzea ezinbestekoa da mendekotasun eta asimetria globalak gainditzera bideratutako elkartasun internazionalistako agenda bat eraikitzeko. Lankidetza horrek planteatzen du garrantzitsua dela bere ekintza subjektuen ahalduntzera bideratzea, bai eta nahitaez askotarikoak diren baina borroka komunetan elkartzen diren subjektuen arteko artikulaziorako eta aliantzarako mekanismoak ezartzera ere.

Hezkuntza, feminismoak eta lankidetza kritikoa esparru horiek guztiak elkarri lotzen zaizkio, bat egiten dute eta indartu egiten dira, eta, aldi berean, beren gune konbentzionalak gainditzen dituzte ikaskuntza garrantzitsuak sortzeko, sorkuntza alternatibo eta kontrahegemonikotik pentsatzen diren eta jarduten duten aktore eta esperientziei begira.

Topaketa horri buruz gehiago jakin nahi baduzu, deskargatu kontalaritza.

ET1. La experiencia de los movimientos feministas y del movimiento de cooperación transformadora.
caminos-caracol

LT2. O ikuspegi ekosoziala, os espazos rurais bizi-lurralde gisa.

Galizia, 2020ko azaroaren 6a. Online.

Landaguneetako bizitzari buruzko eztabaida, krisi ekologikoa areagotzen eta herrietako eta herrixketako komunitateen bizitza hauspotzen ari den ekoizpen-eredu baten inpaktuei buruzkoa, eta gai horien inguruan gizarte-mugimenduak eta kolektibo ekologista eta ekofeministak protagonista diren borroken esperientzia izan ziren topaketa horren ardatz.

Landa-eremuak bizi-lurralde gisa berreskuratzeko borrokan ari diren kolektiboak ditugu, bai eta iraunkortasuna ikuspegi kritikotik lantzen duten talde ekologistak ere. Haien esperientzietatik hezkuntza kritikoaren esparruari lotutako ikaskuntzak atera ahal izan genituen, V. Biltzarrera txertatu ditugunak.

Gehiago

Ikuspegi ekosozialak garapen hegemonikoa – kapitalista, kolonialista eta heteropatriarkala – ordezkatzen duen ereduaz guztiz bestelakoak diren beste eredu batzuk berreraikitzeko funtsezko gakoak zeintzuk izan daitezkeen kritikoki pentsatzen laguntzen digu.

Merkatuen zentraltasunaren aurrean – pilaketaren logika, ahalik eta onura handienera, hazkunde ekonomikora, pertsonen eta naturaren ustiapen intentsibora bideratua –, ikuspegi ekosozialak harreman berri bat ezarri nahi du giza ingurunearen eta natura-ingurunearen artean, lehenengoak bigarrenarekiko duen nagusitasun antropozentrikotik igaro gabe. Aitzitik, planetak ezartzen dizkigun mugez eta gizatiarren eta ez gizatiarren bizitzen zaurgarritasunaz jabetzen saiatzen da, erreferentziako testuingurua edozein dela ere.

Independenteak eta ekodependenteak garela onartuta, ikuspegi ekosoziala eta feminista barne hartzen duen ikuspegi bat hartu behar da, non zaintza ezinbesteko baldintzatzat hartzen den gizarte ez-patriarkaletan giza existentziarako, eta pertsona guztiek – beren identitate sexuala, etnia edo baldintza soziala alde batera utzita – erantzunkidetasunez hartzen duten erreprodukzio sozialerako ezinbestekoa den zeregin hori.

Egiaztapen horrek erronka handi baten aurrean jartzen gaitu: izateko, egoteko eta elkarrekin bizitzeko beste modu batzuk irudikatzea, ekoizteko eta kontsumitzeko beste modu batzuk bilatzea, eta gizarte- eta ingurumen-justizialaren printzipioek inspiratutako inguruneak sortzea. Bizitza

Topaketa horri buruz gehiago jakin nahi baduzu, deskargatu kontalaritza.

ET2. O enfoque ecosocial, os espazos rurais como territorios de vida.
caminos-caracol

LT3. Auzoelkarteak eta autokudeaketa-esperientziak, hirian bizi daitekeen bizitza baten beste begirada bat.

Madril,, 2021eko urtarrilaren 29a. Online.

Globalizazio neoliberala, hazitzailea eta heteropatriarkala gero eta gehiago da planeta urbanizatua. Erdigunea-periferia logikaren arabera diseinatzen diren hirien sistema bat. Erdigune horretan bizitza egituratzen da, eta periferia bat, betiko eraikuntza eta hedapenean, batzuetan bizitegi-auzoak hartzeko, baina beste asko baztertuak. Pobrezia- eta biziraupen-nukleoak, “hiri miserien planetaz” eta miseria horren ekoizpen masiboaz hitz egitera eraman gaituztenak.

Madrilgo topaketan autokudeaketaren eta auzoelkarteeen esperientzietan sakondu genuen, hirian bizi daitekeen bizitza bat eraikitzeko estrategia gisa.

Gehiago

Nazio Batuen Erakundearen arabera, planetako 7.800 milioi biztanleen erdia baino gehiago hiriguneetan bizi dira. Erakunde horren esanetan, munduko biztanleriaren % 54 hirietan bizi da, eta 2050erako proiekzioan, zifra munduko gizartearen % 66ra hurbilduko da. Megalopoliak eta/edo hiri txikiak, baina munduak bere urbanizazioa hedatzen du, eta hiri-periferizazioa prozesu bizkorra da, hiria espekulaziorako, merkataritzarako eta aberastasun-pilaketarako gune ere bihurtzen baita, eta horrek desberdintasun globala adierazten du tokiko barnean.

Hala ere, gizarteak hiriguneetan kontzentratzeak ez ditu hiriak botere eta gaitasun handiagoko gune bihurtzen, zaintza soziala eta komuna kudeatzeko, nahi izango litzatekeen moduan. Udal-egiturak ere ez daude egokituta partaidetzarako, negoziaziorako eta tokiko demokraziarako gune gisa beren auzo eta hiri-gehiengoentzat, ezta Estatuaren eta zerbitzuak, guneak eta denborak pribatizatzen dituzten eragileen aurrean ekintza komuna eta kolektiboa entseatzeko agertoki gisa ere. Dinamika hori tokiko joera globalaren isla da.

Horrela, hiriak eskubideak aldarrikatzeko gune bihurtzen dira, baina baita gizarte-eraldaketarako esperientzien bidez eraikitzen den hezkuntzaren ekintzarako, ikaskuntzarako, kontzientzia kritikorako eta larrialdirako gunea ere. Hiri-erresistentzia eta herritarren parte-hartzea, kaleak arlo publikorako eta kolektiborako hezten duelako eta hezia izan behar duelako.

Zentzu horretan, espekulazioari, etxegabetzeei, turistifikazioari, bizi-pobrezia energetikoari edo bazterkeriari aurre egiteko, herri deribak, autokudeatuak eta auzotuak daude, izaera eta intentsitate ezberdinetakoak. M15 mugimendua, auzo-elkarteak, komuna defendatzeko hiri-ekimenak, hirigintza feministak, kooperatibak, okupazioak, birmunizipalizazio-eskaerak… Logika partekatuak dituzten zenbait ekimen, non kultura sorkuntza, hezkuntza hedatua eta sentipentsatzailea den.

Topaketa horri buruz gehiago jakin nahi baduzu, deskargatu kontalaritza.

ET3. Asociaciones barriales y experiencias de autogestión, otra mirada de una vida vivible en la ciudad.
caminos-caracol

LT4. Hegoaldeko Muga, pertsona migratu eta errefuxiatuen eskubideak.

Melilla, 2021eko otsailaren 26an. Online.

Bi fenomeno bizkortzen ari dira XXI mendearen hasieran mundu pobretuetako populazioen mugimenduak ustezko gizarte aberastuetara, globalizazioaren eliteek eta interesek eragiten dituzten indarkerietatik, diktaduretatik, gerretatik eta ingurumen-gatazketatik ihes egiten duten bizitza hobeagoetarako migratzaileen eta errefuxiatuen bertsio bikoitzean.

Azken topaketaren bidez, hainbat kolektiborekin lan egin dugu Hegoaldeko Mugaren gune bere konplexutasun osoan ulertzeko eta giza eskubideen ikuspegi kritiko bati erantzuten dion ezagutza eraldatzailea eraikitzeari aurre egiteko. Haien esperientzietatik identifikatzen dugu mestizajea praktikara eraman behar dela, gure aztarna koloniala kentzeko, beste epistemologia batzuetatik ikasteko eta mundu asko sartzen diren mundu baterantz igarotzeko ezinbestekoak diren beste jakintza batzuetatik ikasteko.

Gehiago

Teknologia berrien eta komunikabideen hedapenarekin, iparralde aberats baten irudi distortsionatuak handitu egiten du planetaren luze eta zabalean pilatuta dauden eta krisialdiak pairatzen ari diren erkidegoetan duen eragina. Krisi horiek populazioen pobretze-, marjinazio- eta bazterketa-egoerak sortzen dituzte; izan ere, haien ekosistemak eta bizitzeko eta bizirauteko modu tradizionalak nola hausten diren ikusten dute, bai landa-eremuan, bai hiri eta hiri-inguruetan. Bestalde, historian zehar beti gertatu izan den moduan, errealitate bikoitz horrek areagotu egiten ditu pertsona, familia eta erkidego bakoitzarentzat baldintza hobeak bilatzeko aukerak eta itxaropenak, bizi eta etorkizun duinagoak izan daitezkeela uste den tokietan. Horregatik, migrazioa balizko aukera gisa agertzen da bizi-baldintza hobeak lortzeko.

Garapen-eredu nagusia eragiten duen problematiken konbergentziaren ondorioz, asilo- eta babes-eskaerak ugaritzen dira, eta gero eta pertsona gehiagok pairatzen dituzte mota guztietako jazarpenak beren gorputz eta lurraldeetan (arrazoi etnikoen, erlijiosoen, politikoen, identitarioen, sexu-orientaziokoen ondorioz), askotan muturreko indarkeria-gatazkak eragiten dituztenak.

Hala ere, Europak eta Espainiako Estatuak bere baitan hedatzen dituzten politiken xedea ez da elkartasuna edo harrera, baizik eta Europak Mediterraneoan eta hegoaldean dituen mugak indartzea, asiloa eta babeslekua bilatzen bide arriskutsu eta hilgarriak gurutzatu dituzten migratzaileen eta/edo errefuxiatuen etorrerari eusteko estrategia gisa.

Erantzun hori ez da Europarena soilik, Iparralde global osoan ere gertatzen da; izan ere, bere historia kolonialaren eta lurraldeen eta populazioen ustiapen sistematikoaren ondoriozko aberastasuna metatzen du. Praktika neokolonialak mantentzeak larriagotu egiten du Hegoalde globalaren pobretzea, eskubide-urraketa ugari eragiten dizkie erkidegoei, eta bertako jendea (migratzaile gisa eta babesleku eskatzaile gisa) sustraiak atzean uztera behartzen du, azkenean beren itxaropenak harresien ondorioz zapuzteko.

Benetako harresiak dira, baina baita mezu arrazista eta xenofoboak zabaltzen dituzten harresi sinbolikoak ere, besteak behe-mailako kultura, arriskutsu eta bortitz gisa aurkezten dizkigutenak, gureak bezalako “gizarte demokratikoetan” elkarrekin bizi ezin daitezkeenak. Beldurra eta mehatxua diskurtso sinplisten bidez zabaltzeak (lana kentzen digute, laguntzak aprobetxatzen dituzte, gaizkileak dira…) ikuskizunaren eta hiperkontsumoaren kulturak aldez aurretik despolitizatutako herritarren sektore batean eragina du. Baina, aldi berean, gizartearen mobilizazioa aktibatzen du; izan ere, politika baten hipokrisia salatzen du. Hala ere, politika horrek ez du zalantzarik biztanleria migratzailea erabiltzean, egiten lan prekarioak eskaintzeko, merkatuaren eskakizunek horren beharra dutenean.
Beldurra eragiteko arrazoiak asmatzeak ez du mugarik kulturalki ateak ixtea onargarria dela onartzeko eta ikasteko, eta ulertarazteko horrek ez dituela giza eskubideak hausten (modu basatian hausten dituenean). Eta, horrela, guk ere ahaztu egiten dugu beste une batzuetan migratzaileak eta errefuxiatuak izan ginela eta jazarpenak, pobrezia eta eskubide-hausketak pairatu genituela.

Topaketa horri buruz gehiago jakin nahi baduzu, deskargatu kontakizuna.

ET4. La Frontera Sur, los derechos de las personas migradas y refugiadas.

Beren ahotsak

Hemen topatuko dituzu V. Biltzarraren eraikuntza kolektiboko prozesuan parte hartu duten pertsona batzuen ekarpenak.
Astero bideo berriak igotzen joango gara.

Idily Merida, Asociación Lumaltik Herriak.
Idily Merida
Asociación Lumaltik Herriak
Begoña Zabala. Emakume Internazionalistak
Begoña Zabala
Emakume Internazionalistak
Georgina Casas, Lafede.cat
Georgina Casas
Lafede.cat
Inma Cabello, Mujeres en Zona de Conflicto
Inma Cabello
Mujeres en Zona de Conflicto
Silvana Longueira, Facultade de Ciencias da Educación USC
Silvana Longueira
Facultade de Ciencias da Educación USC
Rafael Lara, APDHA
Rafael Lara
APDHA
Bea Plaza, Paz y Solidaridad
Bea Plaza
Paz y Solidaridad
Monike Gezuraga
Monike Gezuraga
Facultad de Educación de la UPV/EHU
Grupo EpD de la Coordinadora Andaluza de ONGD
Grupo EpD de la Coordinadora Andaluza de ONGD
Helena Capera, Coordinadora Galega de ONGD
Helena Capera
Coordinadora Galega de ONGD
Laura Casal, Amigos da Terra
Laura Casal
Amigos da Terra
Clara Ruiz y José A. Antón, Entrepobles
Clara Ruiz y José A. Antón
Entrepobles
Miguel Pardellas, Feitoria Verde
Miguel Pardellas
Feitoria Verde
Sara Goyeneche, Coordinadora de ONGD de Euskadi
Sara Goyeneche
Coordinadora de ONGD de Euskadi
Silvia de Felipe, Mundubat
Silvia de Felipe
Mundubat
Equipo pedagógico de MZC-Málaga
Auxi J. León y Carmen O. Torralbo
Equipo pedagógico de MZC-Málaga
   Jose Luis Fernández, Cooperativa Garua
Jose Luis Fernández
Cooperativa Garua
Luis González, FUHEM
Luis González
FUHEM
Raquel Celis y Beatriz de Lucas, CEAR-Euskadi
Raquel Celis y Beatriz de Lucas
CEAR-Euskadi
https://www.youtube.com/watch?v=KQQXdKkodAk
Conchi García
Justicia Alimentaria
María Ferreiro - Sindicato Labrego Galego
María Ferreiro
Sindicato Labrego Galego
Quique Villalovos, FRAVM
Quique Villalovos
FRAVM
Sonsoles García Nieto, Red ONGD de Madrid
Sonsoles García Nieto
Red ONGD de Madrid
José Luis Villena, Universidad de Granada (UGR)
José Luis Villena
Universidad de Granada (UGR)